АСКЕТСКИ НИХИЛИЗАМ – „Ништо“ води кон „сѐ“.

АСКЕТСКИ НИХИЛИЗАМ

Создаден „според иконата” Божја, човекот е должен да го остварува она што е „по подобие“.

Тоа значи дека неговиот духовен живот е икона (секако, условна и несовршена) на божествените својства и добродетели.

Но, кој вистински духовен човек, вереник на  „крајното смирение“, може да прифати дека неговите добродетели даваат макар и најмал сомнеж во Божјите добродетели?

Спокоен во нихилистичкиот простор на аскезата, тој чувствува срам додека размислува како тоа да би можело да биде причина за неговите добродетели.

„Но, бидејќи истрајно останува при таа тема за ништожноста на човекот, свети Никодим нѐ спушта за уште едно скалило подлабоко, во просторот на крајното смирение, говорејќи:

„Голем ужас и страв треба да се појави во секое твое дело, дури и ако е свето, па дури и ако е совршено“.

А ова е поради тоа што човековата природа е толку подложна на суетноста и егоцентричните проекции, што нашите добри дела секогаш претставуваат лесно запалив материјал, кој може да ги испука нашите егоцентрични куршуми кон она што е „возвишено“ и „залудно“!

Поради тоа: „Значи, научи и ти да се смируваш и да не се фалиш самиот себе, знаејќи добро дека и ти и твоите дела сте ,ништо’ “.

                                               *

Впрочем, темелната идеја која го соголува „ништо“ од… неговото ништавило и го претвора во самата сцевина на духовната самосвест на човекот, е онаа која го поистоветува со „сѐ“.

„Ништо“ води кон „сѐ“.

„Ништо“ е пат кој води кон исполнување на религиозната душа со она што е „сѐ“, а тоа е Бог.

Тука, свети Никодим ни дава една убава слика на кеноза на човекот преку искуството на „ништавилото“.

Тоа искуство, истовремено, претставува и дејство на човековата кеноза и неговата земна природа, за преку него да го прими богатството на благодатта Божја.

Но, да го пуштиме тој сам да зборува и да ни каже како тоа „ништо“ станува темел за „сѐ“!

„Ова е темел на сите добродетели:

Бог нѐ создаде од ништо; а сега, кога поради Него станавме битија, сака да ја втемели целокупната духовна градба на тоа наше сознание, односно на сознанието дека сами по себе сме ништо;

и колку повеќе се вдлабочуваме во него, толку повеќе расте таа градба;

и колку повеќе земја исфрламе од таа длабочина, т.е. колку повеќе ги осознаваме нашите прегрешенија и маки, тоа повеќе божествениот Неимар треба да стави цврст камен за да jа подигне таа духовна градба.

И немој да мислиш, о чедо мое, дека е можно некогаш толку, кога и да било, да се вдлабочиш во длабочините на тоа познание, колку што е потребно“.

*Значи, самосвеста за „ништавилото“ е темел за „сѐ“.

„Cѐ“ не може да се стекне без искуството на „ништавилото“. Тоа поврзување на „ништо“ co „сѐ“

синоптички го открива конструктивното дејствување на кенозата коа е претпоставка на полнотата.

Ако човекот не ја исфрли земјата која ја носи во себе, не може да дојде до полнотата, не може да се исполни со благодатта Божја.

Со исфрлањето на земјата тој го олеснува „изливањето“ на љубовта Божја во своето срце, што се случува преку дејствувавето на Светиот Дух.

Колку земја ќе исфрли, толку од „духот“ се вселува во него.

А ако успее да го доживее „ништавилото“, како некаква очистувачка тајна на волно испразнување од своите егоцентрични настојувања и желби, од своите зла и согрешенија, тогаш се исполнува со она што e „cѐ“.

Се исполнува со благодатта Божја која го прави „нова твар“.

Насочувајќи го умот кон тој внатрешен однос меѓу аскетското „ништо“ и „сѐ“ устројувањето во Христа, свети Никодим доаѓа до експлозија од одушевување и радост. Набљудувајќи го „ништо“ како отсјај на она што е „сѐ“, светителот извикува:

        „О блажено знаење, кое нѐ правиш среќни на земјата и прославени на небото!

        О светлино, која излегуваш од темнината и ги правиш душите светли и чисти!

        О радост, за која не знаеме како засветлуваш преку нашите нечистотии.

        О ништавило, кое кога ќе те спознаеме, нѐ правиш господари на ‘сѐ’ “.

Оваа химна на свети Никодим, упатена на она што е „сѐ“, отпеана со свирката на ништавилото, ни го дава најдлабокото чувство на аскетската свест.

Таа свест не дејствува за да изрази некакво (за световниот ум) негирање на светот.

Напротив: аскетската свест чекори по вистинскиот пат на животот. Тој пат може да биде пат на страдања, самоограничувања и труд, но тој секогаш е „пат кој води во живот“.

А животот е Христос.

На тој начин, само преку „ништо„ човекот достигнува до Христа!

А факт е дека Христос не бара од нас… ништо, за да ни Се даде!

Сака само да Му го подариме „сѐ“ на самосвеста на ништавилото.

Дури и ако чекориме по асфалтот и живееме во срцето на современиот свет…!

Дури и ако нашиот дух си угодува во магијата на потрошувачките добра и технолошките достигнувања…!

Барањето на аскетското ништавило, како основна ориентациона идеја, е (и во случајот на напатениот световен христијанин) една, добредојдена од страната на Христа, наклонетост на симпатијата.

Оној кој е понижен во границите на крсното проклетство, со особена подготвеност е избран заедно со оние кои брзаат, патуваќји кон просторот на нихилистичката самосвест…

Пренесено од книгата „Шизофренија или аскетизам“ од Јован Корнаракис