Свети Григориј Синаит
Оној што говори и работи нешто без смирение е сличен на оној, кој гради куќа во зима и кој ја гради без малтер.
Само малкумина се оние што со разум и од личен опит познале што е смирението.
Оние што се обидуваат со зборови да го објаснат, слични се на оние што сакаат да ја измерат бездната.
А ние, слепите, кои знаеме нешто сосема малку за оваа голема светлина, говоримеː
„Вистинското смирение и вистински смирените не говорат со зборови, не говорат ни за себеси, ни за своето смирение, ниту се покажуваат дека се смирени; тие не се принудуваат да мудруваат смирено за себеси и не се гордеат со своето смирение.
Има разни видови смирение, но самото смирение е дар одозгора, дар на Божјата благодат.
Според светите отци има главно два вида смирениеː да се сметаме пониски од сите и на Бога да Му ги препишуваме сите наши добри дела. Првото смирение е тоа што е во почетокот, а второто е – она на крајот.
Оние што се трудат да го придобијат, треба да ги имаат следниве три помислиː
прва, дека се повеќе грешни од сите луѓе;
втора, дека се посрамни од сите созданија, затоа што се во неприродна состојба и;
трета, дека се полоши и од демоните – како слуги на демоните.
Смирениот вака треба да говориː
„Дали има на светот грешници, не велам, чии гревови би ги надминувале моите, туку, чии гревови би биле како моите?
– Не, душо моја, јас и ти сме полоши од сите луѓе на земјава; ние сме правот под нивните нозе.
– И како да не се сметам повеќе срамен од сите созданија, кога сите тие се во границите на својата природа, а јас, со моите безбројни беззаконија, сум паднат длабоко под мојата природа?
Навистина, ѕверовите и животните се почисти од мене грешниот; јас сум паднат пониско и од пеколот, уште пред мојата телесна смрт се наоѓам во него, па како тогаш можеш да се самоизмамуваш да се осмелуваш да се наречеш праведен, а знаеш дека со своите лоши дела си станал полош од сите грешници и од бесовите?
Тешко тебе со твојата измама, бесен и нечист песу, за ова ќе бидеш осуден на вечен оган и на оган што не догорува!“
Има разни дејствувања и расположби, кои воведуваат и раководат кон ваквото смирение, кои взаемно влегуваат едно во друго и произлегуваат едно од друго, а тие сеː молчењето, смиреното мислење за себеси, смиреното зборување, смиреното облекување, самопонижувањето, скрушеноста и желбата да се биде секогаш смирен и последен во сѐ.
Разумното молчење раѓа смирено мислење за себеси, се раѓаат три вида смирениеː смиреното зборување, носењето на изветвена и сиромашна облека и самопонижувањето.
А овие три вида смирение раѓаат скрушеност, која доаѓа од допуштањето на искушенија; тоа се нарекува промислително поучување и од демоните – смирение.
Скрушеноста лесно ја натерува човековата душа да се чувствува пониско од сите и последна од сите; сите да ги замислува и да ги стави над себеси.
На овие два начина се доаѓа до совршено и од Бога дарувано смирение, кое се нарекува како сила и совршенство на сите добродетели, а смирението сите свои добри дела Му ги препишува на Бога.
Па така, првиот водач кон смирението е молчењето, од кое се раѓа смиреното мислење за себеси, а од ова, потоа се раѓаат три вида смирение. Овие три ја раѓаат скрушеноста, а скрушеноста го раѓа седмиот вид на смирението – мислењето дека сме пониски од сите.
Ова смирение се нарекува уште и промислително смирение. А промислителното смирение го придонесува благодарственото, совршено и вистинско смирение.
Првото од нив, промислителното, доаѓа вакаː кога човекот ќе биде оставен на самиот себеси и ќе биде поробен и совладан од секоја страст и од секоја помисла, тогаш, бидејќи е победуван од непријателскиот дух, и не наоѓа никаква помош, ни од своите дела ни од Бога, ниту од што и да е друго нешто, па кога е веќе готов да падне дури и во очајаниe, тој се смирува во сѐ, се скрушува, се смета подолу од сите, најпоследниот од сите и роб на сите, полош дури и од самите демони, зашто е подложен на нивната тиранија и е победуван од нив.
Ете, ова е промислителното смирение, поради кое се дава и второто смирение, кое е повозвишено и во кое доаѓа до израз божествената сила, која е сесилна и може да направи сѐ.
Па, сознавајќи дека е орган на божествената сила, човекот ги извршува чудните Божји дела.
Изворː ДОБРОТОЉУБИЕ, Том V.
Подготви Светланка Трајчева
