Свети Теофан Затворник – ЗА САМОПРЕЦЕНУВАЊЕТО

Свети Теофан Затворник

ЗА САМОПРЕЦЕНУВАЊЕТО

Големиот познавач на човечката природа во сегашната повредена состојба, св. Теофан позитивно потврдува, дека поголемиот дел на гревовните појави во нас го имаат својот извор во премногу изразено дури болно самољубие, или, како што тој се изразува, нашето „самопреценување” (високо мислење за себеси).

За да можеме да се бориме co тоа, ние ќе треба да ги впрегнеме сите свои сили, по советот на преосветениот.

Така тој на едно лице му пишува:

„Гневот и навредувањето – се „самопреценување”, според кое ние се чувствуваме и мислиме дека премногу вредиме и поради тоа, кога некој ќе се дрзне да не ни возврати co почит за која мислиме дека сме достојни, ние зовриваме и правиме планови за одмазда.

Вие добро правите што ги сузбивате тие чувства, но не е добро ни да ги оставате внатре во себе долго да се задржуваат.

Неколку денови непријателот разгорува во вас бура од планови за одмазда.

Погрижете се да дејствувате така, што ни една минуга да не пропуштате за да се приберете и да го потиснете своето „самопреценување”.

Направете си позитивен план:

1) секоја минута да очекувате некоја непријатност, и кога ќе случи да ја пречекате како очекуван гостин.

2) кога ви се прави нешто, кое би можело да ве налути и огорчи, брзо обрнете внимание кон своето срце и колку можете напрегнете се да не ви се јави тоа чувство.

Напрегнете се и молете се. Ако не дозволите да ви се појави тоа чувство, co тоа ќе биде крај, бидејќи сѐ се раѓа од чувствата.

3) He гледајте на тој што ве навредува и на неговите обиди; тука ќе најдете основа да барате освета, но најдобро е сето тоа да го исфрлите од главата.

Тоа е многу важно.

Ако го нема тоа, чувството на злоба нема да може да ве покори.

4) кај сите такви удари вие треба вака да се однесувате: задржете го љубезниот поглед, љубезниот тон на зборовите, љубезното обраќање, и главно co сите сили избегнувајте co било што да им напоменете на тие што ве навредиле за нивната неправедност кон вас. Делувајте така како од нивна страна такво нешто никогаш да
не се случило.

Сите горе наведени точки потрудете се добро да ги разгледате и да споредите секој таков случај, кога и како влијаел во текот на вашиот живот…

За потиснување на „самопреценувањето” потребно е само еднаш да се потрудите,.. a потоа веќе co него ќе биде лесно да се справите, дури може оно и сосема да замре. Тогаш и во вашата душа ќе се створи некаква основа за внатрешен мир!

„Самопреценувањето”, ако го има, тогаш тоа не е само кон луѓето, но може да биде и кон Бога,
– и лукав е тој, бесот, – и лукаво се прикрадува co умилни зборови, вовлекувајќи се во срцето…

Зафатете се co борба против него.

Вие добро правите што чувствувате вина и што ги откривате таквите чувства пред духовниот отец.

Но, по сѐ изгледа, вие тоа го правите кога ќе ви го погодат срцето co нешто или co некого; само што ни едно чувство не избива од вас само, мора самите да го покажете.

Тоа се однесува на точките за прекинување на „самопреценувањето”.

A „самопреценувањето” може да ви го усложни целиот живот и затоа треба да се потрудите и да се излечите од тоа.

„…И покрај се, трудете се, молете се, бидејќи без Господ ништо не може да направите. За жал, ние често го забораваме Оној, Кој кажал: „Без Мене не може да направите ништо” (Jов. 15, 5).

За ова прашање светителот на друго место вака пишува:

„…А налутените сепак идат. Тоа значи, дека вие себеси се сметате за командант… Реков – и така ќе биде!… Луѓето се слободни, а командувањето – е несоодветна работа. Налутеноста за неправилностите е угодување на својата волја co зборовите: како смеела!… Нели јас така реков!…”

Ако така постапувате, тогаш од себе ќе направите – простете – недопирлив чир, самиот чувствителен и на струење на воздухот, a не само на прекорување.

Отворете ги очите и знајте: сѐ додека во вас е живо самољубието, се дотогаш нема да можете да се насладувате co простувањето…

Тоа вас ве командува. Исфрлете го тоа од себе и не му обрнувајте внимание.

…Смирението е насушно потребно… Зборови, прекори, навредувања од другите, не се ли дел од вашето преценување?

Сознанието за некаква величина и е гордост, работа која на Бога му е многу непожелна и во секојдневниот живот е најштетна.

Исфрлете ги тие помисли од себе, „откинете го тој корен од срцето”, и ако пак се прикаже не зборувајте „не можам”.

Тој збор не е христијански. Христијански збор е:

„сѐ можам”.

Но не сам од себе, но co Господа Кој нѐ укрепува, како што нѐ уверува апостолот. А во Премудриот е напишано, дека на сѐ добро нѐ учи стравот Божји.

Побарајте за себе таков учител од Господа. Молете се:

„Страв Божји всади во мене!” Словото Божјо и светоотечко ќе ве просветлува, а совеста ќе ве заштитува и поддржува.

…Вие, како што изгледа, мислите, дека гневот е нераскинлив од нашиот карактер, додека тој е последица на неговото извртување во нас.

Победувајќи го гневот не ја победуваме суштината, туку штетата од таа суштина ја уништува и ја возвраќа во својот природен чин.

Во стварноста штетата од ова се јавува во разни степени:

кај некои сосема не постои гнев – милост Божја, a кај другите тој (гневот) е посвиреп од сите ѕверови.

Последните, ако го победат него, маченички венец добиваат, a првите за безгневие ништо не добиваат.

Ете и повелете победувајте ја својата гневливост, заслужете си венец на мачеништво.

Ако храброста ваша е – последица на темпераментот), тогаш вината тука е опфатена само за тој дел, во кој сознанието рамнодушно се однесува кон тој налет.

Воздивнувајте и кајте се секогаш. Тоа е еден од секојдневните гревови. Простување од сѐ срце за сите е можно, и како што гледаме од горната беседа на Спасителот, за сите е задолжително.

Патот, во кој може во нашата душа да се всели горделивото чувство на „самопреценување”, не можеш да го сознаеш, а ниту да го предвидиш.

Така, многу често се случува, како што изгледа, и нашите добри дела да изгледаат такви само однадвор, а во стварноста, во нивната основа лежи само нашата суета, и поради тоа тие ја губат секоја почест пред Бога.

Внимавај на таа, за сите нас предвидлива слабост, – да правиш било какво добро заради слава, односно „за да бидеме видени од луѓето” – му пишува светителот на еден човек.

Пренесено од книгата
“Кој нѐ укорува, тој ни подарува
Како да се спасиме – патишта кон очистување на душата”
Подготви Мина Д.