СМИРЕНИЕТО – БЕДА HA ДУХОТ
„Блажени се бедните пo дух, зашто нивно e Царството Небесно”.
(Мат. 5, 3)
„Чувството за својата ништожност носи го постојано во своето срце”.
(св. Теофан Затворник)
Кон еден старец пришол негов ученик и co голема радост му соопштил: „Оче, јас го постигнав тоа, кога се молам, тогаш co мислените очи секогаш да го гледам Господа пред себе”.
„He e големо твоето постигнување и напразно така се радуваш, – му одговорил старецот, – еве, кога би можел да си ги видиш своите гревови, е тогаш тоа за тебе би било големо достигнување”.
Тоа истото го тврделе повеќето од големите светии. Така свети Антониј Велики зборувал:
„ Малото дело – прави чудеса, малото дело ги гледа ангелите, големото дело – ги гледа своите сопствени гревови”.
Еден египетски монах му кажал на преподобен Сисој Велики: „Гледам дека во мене живее постојаното созерцание за Бога. Преподобниот му одговорил:
„Тоа e мала работа, што твоите мисли се кај Бога, голема работа e да се видиш себеси поништожен од сите твари”.
За ова говори и преподобниот Варсонуфиј Велики:
„Блажен си брате, ако навистина чувствуваш дека имаш гревови, бидејќи кој ги чувствува, тоj ce гади од нив и на секој начин се труди да ги отфрли од себе”.
A преподобниот Исак Сирин пишува:
„Тој што го почувствувал својот грев e над оној, кој co својата молитва воскреснува починати”.
За жал, треба да се каже, дека тој дар дури и христијаните, кои од надвор изгледаат како богобојажливи, не го поседуваат често. Како што пишува за ова о. Александар Елчанинов:
„Слепилото кон своите гревови, нивното негледање – e природна состојба на карактерот на паднатиот човек. Ние несвесно ги криеме од самите себеси нашите гревови, ги забораваме, затоа што така ни e полесно да живееме. A нашиот духовен живот дури и не започнал, a и не можел да започне, додека ние самите не се ослободиме од таа лажна позиција”.
И така, само co појавата во нас на способноста да си ги видиме нашите гревови, ќе започне и просветлувањето на нашите внатрешни очи, започнува раѓање на сиромаштвото на духот – основа за нашето покајание и спасение.
Како што пишува П. B. Николски:
„Самите незначителни постапки и дури најмалите движења на душата, на кои световниот човек и не обрнува внимание, во свеста на строгиот кон себеси христијанин ќе порасне до степен на престап, тогаш сите негови добродетели му стануваат невидливи, при разгледување на вечната убавина на моралниот идеал, кој тој e повикан да го оствари”.
Длабоката беда на духот дури може кај христијанинот да ги замени телесните подвизи на пост, поклони, долготрајни молитвословија, ако христијанинот поради својата телесна слабост не е способен за нив.
Духовната беда e совршено јасно осознавање на сопствената грешност и на длабочината на својот пад. Тоа e чувство на сиромашен, облечен во жалосна и нечиста облека, додека тој ги гледа другите облечени во прекрасни и чисти облеки.
Наместо тоа, тој го има чувството на своето бессилие, својата беспомошност, слабост и ограниченост.
Како што говори преподобен Петар Дамаскин:
„Нема ништо подобро од тоа, кога ја знаеш својата немоќ и неупатеност и ништо полошо – кога не го знаеш тоа. Kora умот почнува да ги гледа своите согрешенија, како морски песок, само тогаш започнува просветлувањето на душата и ќе почне нејзиното оздравување”.
Свети Теофан Затворник тврди:
„Преуспевањето во духовниот живот се означува co cѐ поголемо и поголемо осознавање на својата нискост”.
A преподобниот Варсонуфиј Велики им заповеда на своите ученици:
„Понижувај се себеси и ден и ноќ, така да се видиш себеси понизок од секој човек. Тоа e вистински пат, освен него нема друг на тој што сака спасение”.
Како што пишува праведниот Јован Кронштадски:
„Сиромашен е оној, кој ништо свое нема, кој сето тоа го очекува од милоста на другите: леб, кров, пари, облека. A ако некој пак има облека, изабена, нечиста, неприкладна… тогаш тој од сите ќе биде потценет.
Бедниот пo дух себеси се признава за духовно сиромашен, кој се очекува од Божјата милост: тој e убеден дека не може ни да помисли, ни да посака ништо добро, ако Бог не му прати ни блага мисла, ни добра желба; тој се смета себеси за најгрешен од сите, секогаш сам себе се прекорува и никого не осудува.
Тој го моли Спасителот да jа просвети неговата душа, тој непрекинато бара прибежиште под кровот на крилјата Божји; целата своја состојба тој ја смета за Божји подарок”.
Духовната беда, сепак, не треба да доведе до ожалостеност, a за тоа вака пишува митрополит Филарет Московски:
“Чувството за сопствената немоќ не треба да се користи за измачување и да се падне co духот, но треба да се има надеж за себе и преку молитва за помош да се премине кон надеж во Бога”.
Пренесено од книгата “Кој нѐ укорува, тој ни подарува” Како да се спасиме – патишта кон очистување на душата, Лесново, 2014
Подготви М. Даниловска
